Flomke is geen frisse, blozende Friezin, maar de nieuwe benaming van vagina. Een soort Epke, Flupke, Pieteke en Rinske, maar dan anders. De enige Fries die ik ken (Jelle) heb ik gebeld met de vraag of het woord kut dan onbekend was in Friesland. Nee, zei hij. Als Heerenveen slecht heeft gespeeld, hebben de spelers niet flomke gepresteerd, maar heel gewoon kut. Dus niet zwaar flomke of flomke met peren.
Tofelemonus
De talloze slang woorden voor de mannelijke en vrouwelijke geslachtsdelen zijn gefundenes Fressen: kut, flamoes, pruim, poes (ook muis trouwens), spleet, doos, gleuf, trut en ook het ietwat deprimerende voorbibs. Soms zakelijk, soms beeldend, soms al te beeldend. Voor penis: lul, jongeheer, tamp, pielemuis, piemel, piem, tofelemonus, zwengel, tampeloeres, pik (hard, maar iets minder hard dan kut), plasser, snikkel, paal, leuter, tamp, rampetamp en piet.
Lul zacht, kut koud
Ik weet niet of het iets over mij zegt, maar veel woorden voor penis vind ik vriendelijker klinken, in zekere zin ook onschuldiger, dan die voor vagina. Piem en piemel komen bijvoorbeeld voor de eerste, enigszins omfloerste seksuele voorlichtingsgesprekken met je zoon van twaalf wat minder confronterend, minder hard en allerminst ordinair over, zonder schijnheilig te zijn. Bij de woorden voor vagina ligt dat voor mijn gevoel anders. In de eerste plaats het woord kut. Een hard, koud woord. Lul is zachter, zijn potentie ten spijt. Aan de andere kant van het spectrum ligt de voorbibs, die zich uitput in het ontkennen van de werkelijkheid. Ergens tussen voorbibs en kut bevindt zich het enigszins zompige flamoes, naast het zakelijker gleuf, snee en trut. Poes is weliswaar vriendelijk, maar binnen deze context ál te volwassen om te dienen als vehikel voor seksuele voorlichting, vooral omdat voor meisjes van een jaar of twaalf de poes nog steeds een lief, zacht, spinnend beestje is met lieve oogjes, en niet de voorbode van maandelijks ongemak en ongewenst gesis uit portieken en spelonken. Een lul is anders. Een vrouw die haar geliefde uitmaakt voor lul, kan dat zowel in oprechte woede als in gespeelde verontwaardiging doen. In beide gevallen zal het gebruik van dat woord door de man meestal goed begrepen worden. Noemt een man zijn geliefde kut, dan zal dat niet voortkomen uit een vlaag van pure liefde. Het verkleinwoord kutje is zelfs nog denigrerender dan kut. Een veeg uit de pan is zijn deel. Die andere veeg kan ie voorlopig vergeten.
Eisen aan flomke
Of er een briefing voor deze naamgeving is opgesteld door de provincie Friesland, weet ik niet. De bedenkster van flomke hield zelf al voor ogen dat ‘het woord niet alleen voor volwassen vrouwen geschikt moest zijn, maar ook voor jonge meisjes en daarom wilde ik een mooi, zacht woord vinden’. Daar is ze in geslaagd, vind ik. Bij de keuze van de naam is voor zover ik weet met jongens en mannen geen rekening gehouden. Andere criteria aan de naam hadden kunnen zijn: niet makkelijk te verbasteren, goed op te nemen in het dagelijkse taalgebruik en geen associaties oproepend die van schadelijke invloed kunnen zijn op de perceptie van (het woord) flomke.
Of flomke de nieuwe piemel gaat worden, moet nog blijken. Zolang het maar geen kut wordt. Een overheidscampagne zit er niet in. Feitelijk gebruik van het woord flomke zal haar bestaansrecht moeten aantonen.
Robert Jan Heyning | Skriptor Zigila
